Χρήστος Ζερεφός: Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες για παραγωγή ενέργειας από ήπιες μορφές

Μετεωρολογία-Κλιματολογία

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ:

Επόπτης του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών (2008- ), Καθηγητής της Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (2002-2010), Καθηγητής της Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Φυσικής Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1979-2002), Επόπτης του Κέντρου Επιπτώσεων του Περιβάλλοντος στην Υγεία  του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (2003- ), Πρόσεδρος Συνεργάτης Καθηγητής (Samarbeidspartnere), Πανεπιστήμιο του Oslo, Νορβηγία (1995), Επισκέπτης Καθηγητής (Fulbright Scholar), Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, ΗΠΑ (1985), Επισκέπτης Καθηγητής, Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας, Πανεπιστήμιο Βοστώνης, ΗΠΑ (1983). Τις τελευταίες 4 δεκαετίες έχει επιβλέψει 55 Μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες και περισσότερες από 30 Διδακτορικές διατριβές.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΙΑ

Μεταξύ των πολλών διακρίσεων που έχει λάβει συμπεριλαμβάνεται το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (2020) και η παρασημοφόρηση από τη Γαλλική Κυβέρνηση με τον Ταξιάρχη του Ακαδημαϊκού Φοίνικα (2015). Έχει λάβει τον τίτλο του Επιτίμου Καθηγητού του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2018), του Επιτίμου Διδάκτορος της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών (2016), του Επιτίμου Διδάκτορος (Honorary Degree of Doctor of Humane Letters) του Πανεπιστημιακού Τμήματος του Αμερικανικού Κολεγίου ANATOLIA στη Θεσσαλονίκη (2008), το Παγκόσμιο Βραβείο Όζοντος από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UNEP) με τη συμπλήρωση 10 ετών από την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ (1997), Βραβεία της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενώσεως [“Editors’ Citation for Excellence in Refereeing” (1998) και το Yoram Kaufman Award (2015)], της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών (Blaise Pascal Medal, 2015), Εύφημο Μνεία από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (UNEP) (1995, 1999, 2012), τον τίτλο του Επιτίμου Μέλους της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος (2016), το Χρυσό Μετάλλιο της Πόλης της Θεσσαλονίκης (2008), την Τιμητική Διάκριση (Badge of Honor) από τη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών (2018), το Μετάλλιο Τιμής της Βαλκανικής Ενώσεως Φυσικών “Ioan Ursu” (2018). Παρέλαβε το Βραβείο “European Union Prize for Cultural Heritage / Europa Nostra Award” προς το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για τη δημιουργία Μουσείου Γεωαστροφυσικής και την αποκατάσταση Εργαστηρίων και της Βιβλιοθήκης στο Μέγαρο Σίνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών υπό την επίβλεψή του (2010). Κατά τα τελευταία 20 χρόνια έχει διατελέσει συν-συγγραφέας ή κριτής στις περισσότερες επιστημονικές εκθέσεις του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού και του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών για την αραίωση του στρώματος του όζοντος (https://montrealprotocolwhoswho.org/). Έχει υπηρετήσει ως κριτικός συντάκτης (review editor) του 5^ου Κεφαλαίου του Aviation Report της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), 1999 [1, 2, 3, 4]  (https://archive.ipcc.ch/ipccreports/sres/aviation/index.php?idp=54). Η IPCC βραβεύθηκε με το Nobel Ειρήνης εξ ημισείας με τον τ. Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Al Gore το 2007. Επίσης, έχει συμμετάσχει ως κριτής της Ειδικής Έκθεσης της IPCC για τη Διαχείριση των Κινδύνων Ακραίων Γεγονότων και Καταστροφών με σκοπό την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, 2012 (https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/SREX_Full_Report-1.pdf).

Η πρότασή του προς την Ελληνική Κυβέρνηση (2019) για τη δημιουργία ευέλικτου διεθνούς μηχανισμού για την προστασία των μνημείων της Φυσικής και Πολιτιστικής κληρονομιάς από την κλιματική αλλαγή έχει συμπεριληφθεί στις εμβληματικές δραστηριότητες του ΟΗΕ από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Antonio Guterres. Αυτή η πρωτοβουλία έχει υποστηριχθεί από περισσότερες από 100 χώρες, την UNESCO, τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και άλλες ΜΚΟ όπως το ICOMOS και τη Europa Nostra.

ΜΕΛΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ (επιλογή)

Μέλος της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης (AGU) (1983-1999) και ισόβιο μέλος (από το 2000), Μέλος της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων (από το 1998), Γραμματέας της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος (2000-2008) και Πρόεδρος (2008-2016), Μέλος της European Academy of Sciences and Arts (από το 2002), Μέλος του Environment Steering Panel (ESG) της European Academies Science Advisory Council (EASAC)  (από το 2002), Εταίρος (Fellow) του Institute of Physics (από το 2002), Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO (από το 2006), Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (από το 2007), Μέλος της International Academy of Astronautics (από το 2008), Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής της Διεθνούς Ενώσεως Γεωδαισίας και Γεωφυσικής (IUGG) (από το 2008) και Μέλος του Συμβουλίου της IUGG (από το 2016), Εθνικός Εκπρόσωπος του Ελληνικού Γραφείου GEO (από το 2008), Μέλος της Academia Europaea (από το 2008), Αντεπιστέλλον Μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Φυσικών Επιστημών (από το 2009), Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών (από το 2010), Μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Ελληνιστικών Σπουδών της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας (από το 2011), Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (από το 2017), Εκπρόσωπος της χώρας για την Κλιματική Αλλαγή (από το 2019).

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

Ο Χρήστος Ζερεφός εργάζεται στον τομέα των ατμοσφαιρικών επιστημών και της κλιματολογίας τα τελευταία 45 χρόνια. Η έρευνά του περιλαμβάνει Μεταδιδακτορικές σπουδές και έρευνα στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικών Ερευνών NCAR, Boulder Colorado, ΗΠΑ, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στην Εθνική Διοίκηση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας ΝΟΑΑ, Boulder Colorado, ΗΠΑ, στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, τα εργαστήρια Φυσικής της Ατμόσφαιρας στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και στην Ακαδημία Αθηνών. Έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από 90 ερευνητικά έργα (60 εκ των οποίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό και τις ΗΠΑ). Έχει συμμετάσχει σε αναγνωρισμένες διεθνείς ερευνητικές επιτροπές, για παράδειγμα: Μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Παγκόσμια Αλλαγή και τα Οικοσυστήματα για την DGXII της EE, Μέλος Συμβουλευτικών Επιτροπών του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού [WMO AD HOC Scientific Steering Committee on UV Monitoring και WMO AD HOC Scientific Steering Committee on Ozone (Ozone-SAG)], Μέλος του Συμβουλίου ENRICH της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού σε θέματα περιβαλλοντικής ρύπανσης και ατμοσφαιρικής χημείας, Μέλος του Stratospheric Science Panel της ΕΕ, η οποία, μεταξύ άλλων, διοργάνωσε όλα τα Ευρωπαϊκά πειράματα για το στρατοσφαιρικό όζον στην Αρκτική. Έχει διατελέσει Γραμματέας και Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος (IO3C) και εξελέγη Επίτιμο Μέλος της IO3C το 2016.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

Ο Χρήστος Ζερεφός έγινε γνωστός στην επιστημονική κοινότητα τη δεκαετία του ’70 για τις έρευνές του σχετικά με τις μακροχρόνιες και μεσοπρόθεσμες μεταβολές στο στρώμα του όζοντος και για τις μελέτες σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ της ηλιακής ακτινοβολίας και της κατώτερης στρατόσφαιρας. Η εργασία Ζερεφός και Crutzen “Stratospheric thickness variation over the northern hemisphere ….”, JGR, 1975, ήταν μία από τις πρώτες μελέτες για την ερμηνεία της σχέσης μεταξύ ηλιακής δραστηριότητας και κατώτερης στρατόσφαιρας. Σε άλλες εργασίες με τον Harry van Loon, ήταν οι πρώτοι οι οποίοι παρατήρησαν ενδείξεις επιρροής του φαινομένου El Nino στην κατώτερη στρατόσφαιρα (Mon. Weather Rev., 1982) και στο ολικό όζον (JGR, 1992). Οι πρώτες δημοσιεύσεις για τις μακροχρόνιες μεταβολές στη θερμοκρασία της στρατόσφαιρας και στο ολικό όζον περιλαμβάνουν μία από τις πιο σημαντικές εργασίες  με τον R. Stolarski (Science, 1992). Η εργασία αυτή ενίσχυσε την επιστημονική βάση για το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, το οποίο οδήγησε στη σταδιακή κατάργηση των αλογονοανθράκων. Η σχετική μελέτη επικαιροποιήθηκε το 2014 (Zerefos et al., ACP, 2014).

Οι εργασίες του Χ. Ζερεφού καθιέρωσαν την αντίστροφη σχέση μεταξύ όζοντος και UV-B και παρείχαν για πρώτη φορά στοιχεία για την αυξητική τάση της ακτινοβολίας UV-B. Στις σχετικές δημοσιεύσεις συγκαταλέγονται: “A note on the recent increase of solar UV-B over northern mid latitudes”, GRL, 1995; “Optical properties of tropospheric aerosols …”, Appl. Optics, 1997; «Spectral measurements of solar UVB radiation and its relations to total ozone, SO2, and clouds», JGR, 1993 καθώς και οι εργασίες σχετικά με τις ιστορικά χαμηλές τιμές των ανωμαλιών του όζοντος μετά από ηφαιστειακές εκρήξεις (π.χ. με τον Bojkov “Record low total ozone during northern winters of 1992 and 1993″, GRL, 1993). Οι εργασίες αυτές αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία παγκοσμίων δικτύων για την ταυτόχρονη παρακολούθηση υπεριώδους ακτινοβολίας και όζοντος. Στη δεκαετία του ’80 ο Χ. Ζερεφός πρωτοστάτησε στην καθιέρωση τακτικών και βαθμονομημένων παρατηρήσεων της φασματικής ακτινοβολίας UV παγκοσμίως. Στη δεκαετία του ’90 πρωτοστάτησε σε πρωτοποριακές μετρήσεις με σειρά φασματοφωτομέτρων στην πρώτη εγκατάσταση ευρωπαϊκού δικτύου παρακολούθησης της υπεριώδους ακτινοβολίας Β μαζί με τους Α. Webb, Α. Μπάη και H. Ott. Η ενδελεχής έρευνά του με το φασματοφωτόμετρο Brewer οδήγησε στην καθιέρωσή του ως πρότυπου οργάνου για τη μέτρηση του ολικού όζοντος, του SO2 και των φασματικών ακτινοβολιών UV (Zerefos et al., J. Photoch. & Photobio., 1995; Zerefos et al., GRL, 1997) και με τους Bais και McElroy (GRL, 1996; Appl. Optics, 1998). Οι δημοσιεύσεις του σχετικά με την αντίστροφη σχέση μεταξύ όζοντος και UV-B, παρείχαν για πρώτη φορά αποδεικτικά στοιχεία για την αυξητική τάση  της UV-B ακτινοβολίας υπό αίθριες ατμοσφαιρικές συνθήκες(GRL, 1995, Appl. Optics, 1997). Αντίστοιχα στοιχεία περιλαμβάνονται και στις δημοσιεύσεις του σχετικά με τις χαμηλότερες ιστορικά καταγεγραμμένες ανωμαλίες του όζοντος και τις επιπτώσεις των ηφαιστειακών εκρήξεων στην ατμόσφαιρα (π.χ. με Bojkov, GRL 1993).

Στη δεκαετία του ’90 ο Χ. Ζερεφός οργάνωσε πειραματικές εκστρατείες (campaigns) χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ, για την μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ της ακτινοβολίας, του  όζοντος των  αιωρούμενων σωματιδίων και των φωτοχημικών αντιδράσεων στη Μεσόγειο (Campaigns PAUR I, II και MEDCAPHOT Campaign with Ziomas) (Zerefos et al., JGR, 1997; Balis et al., JGR, 1997, Zanis et al., JGR, 1997; Hofzumahaus et al., JGR, 1997; Kourtidis et al., JGR, 1997; Kouvarakis et al., JGR, 1997). Στη δεκαετία του 2000 συμμετείχε στην εκστρατεία MATCH ως μέλος της ευρωπαϊκής ομάδας με επικεφαλής τους Rex, Schultz και άλλους για την μελέτη  του ρυθμού μείωσης του όζοντος εντός και εκτός του πολικού στροβίλου (JGR, 2001; GRL, 2000, 2006). Σε ένα άλλο συλλογικό ερευνητικό σχέδιο με τους Stohl et al. μελέτησε και αξιολόγησε τους μηχανισμούς ανταλλαγής στρατόσφαιρας-τροπόσφαιρας (JGR, 2003) και με τον Harris επανεξέτασε τις τάσεις στο στρατοσφαιρικό και τροποσφαιρικό όζον (JGR, 1997). Αξιοσημείωτη είναι η έρευνά του για τη μεταβλητότητα του UV-B (GRL, 1997; GRL, 1998) και των φυσικών διακυμάνσεων στο στρώμα του όζοντος μετά από ηφαιστειακές εκρήξεις (JGR, 1994). Ανακάλυψε πειραματικά τις επιδράσεις των ηλιακών εκλείψεων του 1999 (JGR, 2000) και 2006 (ACP, 2007, 2008) στη στρατόσφαιρα, παρουσιάζοντας ενδείξεις για την διάδοση κυμάτων ατμοσφαιρικής βαρύτητας μετά από την υπερηχητική μεταφορά της σκιάς του φεγγαριού στο στρώμα του όζοντος.

Έχει υπηρετήσει ως επιστημονικός συντάκτης (review editor) του 5ου Κεφαλαίου της IPCC Aviation Report (1999) και ως κριτής της Ειδικής Έκθεσης IPCC για τη Διαχείριση των Κινδύνων Ακραίων Εκδηλώσεων και Καταστροφών για την Προαγωγή της Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (2013). Η εργασία με τον Sausen «Aviation radiative forcing in 2000: An update on IPCC” (Met. Z., 2005) καθώς και οι δημοσιεύσεις του στο JGR, 1997, 2005; ACP, 2003, 2012; Tellus B, 2009 στις οποίες μελετώνται οι αλληλεπιδράσεις και οι τάσεις μεταξύ της ηλιακής ακτινοβολίας, του όζοντος και του κλίματος, περιλαμβάνονται στις δημοσιεύσεις του με πολύ υψηλό αριθμό ετεροαναφορών.

Το πρωτοποριακό έργο του σχετικά με τη χρήση της αναλογίας κόκκινου προς πράσινου για την ανίχνευση αερολύματος σε πίνακες από μεγάλους ζωγράφους (Zerefos et al, 2007, 2014) συζητείται ευρέως στην επιστημονική κοινότητα και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης παγκοσμίως. Άλλες επιστημονικές δημοσιεύσεις περιλαμβάνουν κλιματολογικές-παλαιοκλιματολογικές μελέτες με τους Luterbacher et al. (Climate Change, 2010; Environ. Res. Lett., 2016). Πιο πρόσφατα, οι δημοσιεύσεις του σχετικά με τις υπηρεσίες και τα προϊόντα του Copernicus έχουν αναφερθεί ευρέως (Inness et al., ACP, 2013, 2015; Wagner, ACP, 2015; Eskes, Geosci. Model Dev., 2015) και μαζί με πολλές από τις προαναφερθείσες δημοσιεύσεις έχουν επιλεγεί ως σημεία ενδιαφέροντος από εκδότες σημαντικών επιστημονικών περιοδικών. Οι βιβλιομετρικοί δείκτες του είναι: 269 δημοσιεύσεις με 8.634 παραπομπές (χωρίς αυτοαναφορές), h-index 56 (από το Web of Knowledge, Μάρτιος 2022) και συνολικά 520 δημοσιεύσεις με 14.537 παραπομπές, h-index 67 (από το Google Scholar, Μάρτιος 2022).

Τα τελευταία 45 χρόνια ο Ζερεφός έχει δημιουργήσει μια υψηλού επιπέδου μακροχρόνια συνεργασία με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) και τη Γενική Διεύθυνση Έρευνας και Καινοτομίας της ΕΕ. Έχει συνδιοργανώσει με τον WMO το ιστορικό Διεθνές Συμπόσιο Όζοντος του 1984, όπου η «τρύπα» του όζοντος παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από τον Chubachi και καθιερώθηκε από τους Farman et al. (1985), καθώς και την υιοθέτηση των συντελεστών απορρόφησης όζοντος Bass και Paur, που έχουν χρησιμοποιηθεί διεθνώς από το παγκόσμιο δίκτυο παρατήρησης όζοντος. Επίσης, σε συνεργασία με τον WMO, διοργάνωσε το Διεθνές Συμπόσιο Όζοντος το 2004 καθώς και άλλα διεθνή συμπόσια για το όζον-κλίμα το 1994, 1995, 1998, 1999. Με την ευκαιρία της 20^ης επετείου του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ συνδιοργάνωσε το 2007 στην Αθήνα Συμπόσιο με τον WMO. Στη συνέχεια συνδιοργάνωσε με τη Sophie Godin-Beekmann την 30^η επέτειο του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ στο Παρίσι, Γαλλία (2017).

Έχει ιδρύσει από το μηδέν  το Παγκόσμιο Κέντρο Χαρτογράφησης Όζοντος Βορείου Ημισφαιρίου (1991), το οποίο έχει έκτοτε υπηρετήσει την διεθνή επιστημονική κοινότητα. Αυτή η υπηρεσία εκτιμήθηκε από το συνέδριο WMO RA-VI (2-13 Μαΐου 1994) και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ιδιαίτερα για την περίοδο 1995-1996 κατά την οποία δεν υπήρχαν αξιόπιστες δορυφορικές παρατηρήσεις. Έχει διατελέσει συγγραφέας ή κριτής στις περισσότερες επιστημονικές εκθέσεις του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού και του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών για την αραίωση του στρώματος του όζοντος. Είναι συν-συγγραφέας σε περισσότερες από 20 εκθέσεις του WMO και έχει δημιουργήσει, σε συνεργασία με τον WMO, το βραβείο «WMO Professor Mariolopoulos Trurst Fund Award» από το 1996 ως ένα καταπιστευματικό ταμείο του WMO, το οποίο χρηματοδοτήθηκε πλήρως από το Μαριολοπούλειο-Καναγκίνειο Ίδρυμα Επιστημών Περιβάλλοντος.

ΙΔΡΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗΔΕΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ / ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ

Τα τελευταία 35 χρόνια ο Χρήστος Ζερεφός έχει ιδρύσει από το μηδέν τα ακόλουθα αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα: (1) Το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμοσφαίρας, Τμήμα Φυσικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1981) [http://lap.physics.auth.gr/], (2) Το Παγκόσμιο Κέντρο Χαρτογράφησης Όζοντος Βόρειου Ημισφαιρίου του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, Τμήμα Φυσικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1991) (http://lap.physics.auth.gr/ozonemaps2/), (3) Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Φυσική του Περιβάλλοντος», Τμήμα Φυσικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1991) (http://lap.physics.auth.gr/pms/), (4) Το Κέντρο Επιπτώσεων του Περιβάλλοντος στην Υγεία του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (2003) (http://www.bioacademy.gr/lab/zerefos), (5) Την Έδρα UNESCO για τις Φυσικές Καταστροφές στη Γεώσφαιρα, την Υδρόσφαιρα και την Ατμόσφαιρα (2006-2019) (http://en.unesco.org/sites/default/files/list -unesco-Chair.pdf), (6) Το Ελληνικό Γραφείο GEO στο Εθνικό Αστεροσκοπείο, Αθήνα (www.greekgeo.noa.gr) (2007), (7) Το Μουσείο Γεωαστροφυσικής, Εθνικό Αστεροσκοπείο, Αθήνα, Ελλάδα (2008) (http://www.noa.gr/museum/english/index_en.html), (8) Το Περιβαλλοντικό Παρατηρητήριο NEO (Navarino Environmental Observatory) στη Μεσσηνία, Ελλάδα μαζί με το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης και την TEMES SA (2009) (https://www.navarinoneo.se/).

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ

Γενικός Γραμματεύς της Ακαδημίας Αθηνών (2020- ), Εθνικός Εκπρόσωπος για το Action for Climate Empowerment (ACE) της UNFCCC (2020- ), Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή (2019- ), Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του Ελληνικού Ιδρύματος για την Έρευνα και την Καινοτομία (ΕΛΙΔΕΚ) (2017-2018), Αντιπρόεδρος του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας – ΚΑΠΕ (2014-2016), Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) (2014-2016), Διευθυντής της Ελληνικής έκδοσης του National Geographic (2013-2014), Εξωτερικό Μέλος του Συμβουλίου του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (2013-2016), Συντονιστής της Επιτροπής Μελέτης των Κοινωνικών, Οικονομικών και Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) της Τραπέζης της Ελλάδος (2008- ), Πρόεδρος του Δ.Σ. της «Ιατροβιολογικές Επιστήμες και Τεχνολογίες Α.Ε.» του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (2008- ), Μέλος του High Level Working Group της Διεθνούς Ομάδας Παρατηρήσεων της Γης (GEO) (2008- ), Μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EESC) (2005-2010), Πρόεδρος του ΔΣ και Διευθυντής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (2005-2010), Πρόεδρος του Μαριολοπουλείου-Καναγκινείου Ιδρύματος Επιστημών Περιβάλλοντος (2004- ), Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Επιτροπής (2004-2006),  Πρόεδρος του Τομεακού Επιστημονικού Συμβουλίου (ΤΕΣ) Περιβάλλοντος και Ήπιων Μορφών Ενέργειας του ΕΣΕΤ (2003-2009), Πρόεδρος της Ένωσης Αποφοίτων Αμερικανικών Πανεπιστημίων, Παράρτημα Βορείου Ελλάδος (1999-2003) και Επίτιμος Πρόεδρος (2003- ), Πρόεδρος της Βαλκανικής Ένωσης Φυσικών (1997-2003), Διευθυντής του Βαλκανικού Ινστιτούτου Περιβαλλοντικής Έρευνας και Ανάπτυξης (BERDI) της Βαλκανικής Ένωσης Φυσικών (1992), Διευθυντής του Παγκόσμιου Κέντρου Χαρτογράφησης Όζοντος του Βορείου Ημισφαιρίου του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) του ΟΗΕ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1991), Ειδικός Γραμματέας Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ (1989), Διευθυντής του Τομέα Εφαρμοσμένης και Περιβαλλοντικής Φυσικής, Τμήμα Φυσικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1984 και 1985), Διευθυντής του Κέντρου Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών (1979).

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ

1. Evelpidou, N.; Karkani, A.; Polidorou, M.; Saitis, G.; Zerefos, C.; Synolakis, C.; Repapis, C.; Tzouxanioti, M.; Gogou, M. Palaeo-Tsunami Events on the Coasts of Cyprus. Geosciences 2022, 12, 58. https://doi.org/10.3390/geosciences12020058
2. Georgoulias A. K., D. Akritidis, A. Kalisoras, J. Kapsomenakis, D. Melas, C. S. Zerefos, P. Zanis, Climate change projections for Greece in the 21st century from high-resolution EURO-CORDEX RCM simulations, Atmospheric Research, 106049, https://doi.org/10.1016/j.atmosres.2022.106049, 2022.
3. Kairis, O.; Karamanos, A.; Voloudakis, D.; Kapsomenakis, J.; Aratzioglou, C.; Zerefos, C.; Kosmas, C. Identifying Degraded and Sensitive to Desertification Agricultural Soils in Thessaly, Greece, under Simulated Future Climate Scenarios. Land 2022, 11, 395. https://doi.org/10.3390/land11030395
4. Solomos, S., P.T. Nastos, D. Emmanouloudis, A. Koutsouraki, C. Zerefos “Modeling Study on the Downslope Wind of ‘Katevatos’ in Greece and Implications for the Battle of Arachova in 1826”, Atmosphere, 12, 993. https://doi.org/10.3390/atmos12080993, 2021.
5. Eleftheratos, K., D. Kouklaki, C. Zerefos “Sixteen Years of Measurements of Ozone over Athens, Greece with a Brewer Spectrophotometer”, Oxygen, 1, 32–45, https://doi.org/10.3390/oxygen1010005, 2021.
6. Dimitriadou, L., P. Nastos, C. Zerefos “Defining Heatwaves with Respect to Human Biometeorology. The Case of Attica Region, Greece”, Atmosphere, 12, 1100. https://doi.org/10.3390/atmos12091100, 2021.
7. Wagner, A., Υ. Bennouna, Α-Μ. Blechschmidt, G. Brasseur, S. Chabrillat, Y. Christophe, Q. Errera, H. Eskes, J. Flemming, KM Hansen, A. Inness, J. Kapsomenakis, B. Langerock, A. Richter, N. Sudarchikova, V. Thouret, C. Zerefos “Comprehensive evaluation of the Copernicus Atmosphere Monitoring Service (CAMS) reanalysis against independent observations: Reactive gases”, Elementa: Science of the Anthropocene 9(1), https://doi.org/10.1525/elementa.2020.00171, 2021.
8. Dafka, S., D. Akritidis, P. Zanis, A. Pozzer, E. Xoplaki, J. Luterbacher, C. Zerefos «On the link between the Etesian winds, tropopause folds and tropospheric ozone over the Eastern Mediterranean during summer”, Atmospheric Research, 248:105161, DOI: 10.1016/j.atmosres.2020.105161, 2020.
9. Eleftheratos, K., J. Kapsomenakis, C.S. Zerefos, A.F. Bais, I. Fountoulakis, M. Dameris, P. Jöckel, A.S. Haslerud, S. Godin-Beekmann, W. Steinbrecht, I. Petropavlovskikh, C. Brogniez, T. Leblanc, J.B. Liley, R. Querel, D.P.J. Swart “Possible Effects of Greenhouse Gases to Ozone Profiles and DNA Active UV-B Irradiance at Ground Level”, Atmosphere, 11, 228, doi.org/10.3390/atmos11030228, 2020.
10. Evelpidou, N., C. Zerefos, C. Synolakis, C. Repapis, A. Karkani, M. Polidorou, G. Saitis, “Coastal Boulders on the SE Coasts of Cyprus as Evidence of Palaeo‐Tsunami Events”, J. Mar. Sci. Eng., 8, 812; doi:10.3390/jmse8100812, 2020.
11. Fountoulakis, I., H. Diémoz, A. Siani, G. Laschewski, G. Filippa, A. Arola, A.F. Bais, H. De Backer, K. Lakkala, A.R. Webb, V. De Bock, T. Karppinen, K. Garane, J. Kapsomenakis, M.E. Koukouli, C.S. Zerefos “Solar UV irradiance in a changing climate: Trends in Europe and the significance of spectral monitoring in Italy”, Environments, 7(1), doi.org/10.3390/environments7010001, 2020.
12. Zerefos, C., S. Solomos, D. Melas, J. Kapsomenakis, C. Repapis, “The Role of Weather during the Greek–Persian ‘Naval Battle of Salamis’ in 480 B.C.”, Atmosphere, 11, 838, doi:10.3390/atmos11080838, 2020.
13. Zerefos, C., S. Solomos, J. Kapsomenakis, A. Poupkou, L. Dimitriadou, I. Polychroni, P. Kalabokas, C. Philandras, D. Thanos, “Lessons learned and questions raised during and post COVID 19 anthropopause period in relation to the environment and climate”, Environment Development and Sustainability, Springer, DOI: 10.1007/s10668-020-01075-4, 2020.
14. Eleftheratos, Κ., C.S. Zerefos, D.S. Balis, M.-E. Koukouli, J. Kapsomenakis, D. Loyola, P. Valks, M. Coldewey-Egbers, C. Lerot, S. Frith, A.S. Haslerud, I.S.A. Isaksen, S. Hassinen, “The use of QBO, ENSO and NAO perturbations in the evaluation of GOME-2 MetOp A total ozone measurements”, Atmos. Meas. Tech., 12, 987-1011, https://doi.org/10.5194/amt-12-987-2019, 2019.
15. Garane K., M.E. Koukouli, T. Verhoelst, C. Lerot, K.P. Heue, V. Fioletov, D. Balis, A. Bais, A. Bazureau, A. Dehn, F. Goutail, J. Granville, D. Griffin, D. Hubert, A. Keppens, J.C. Lambert, D. Loyola, C. McLinden, A. Pazmino, J.P. Pommereau, A. Redondas, F. Romahn, P. Valks, M. Van Roozendael, J. Xu, C. Zehner, C. Zerefos, and W. Zimmer “TROPOMI/S5P total ozone column data: global ground-based validation and consistency with other satellite missions”, Atmos. Meas. Tech., 12, 5263–5287, https://doi.org/10.5194/amt-12-5263-2019, 2019.
16. Fountoulakis, I., C.S. Zerefos, A.F. Bais, J. Kapsomenakis, M.E. Koukouli, N. Ohkawara, V. Fioletov, H. De Backer, K. Lakkala8, T. Karppinen, A.R. Webb, “25 years of spectral UV-B measurements over Canada, Europe and Japan: trends and effects from 1 changes in ozone, aerosols, clouds and surface reflectivity”, Comptes Rendus Geoscience, 350, 393-402, 2018.
17. Voloudakis, D., A. Karamanos, G. Economou, J. Kapsomenakis, C. Zerefos “A comparative estimate of climate change impacts on cotton and maize in Greece”, Journal of Water and Climate Change, 9 (4), 643-656, 2018.
18. Zerefos, C., J. Kapsomenakis, K. Eleftheratos, K. Tourpali, I. Petropavlovskikh, D. Hubert, S. Godin-Beekmann, W. Steinbrecht, S. Frith, V. Sofieva, B. Hassler, “Representativeness of single lidar stations for zonally averaged ozone profiles, their trends and attribution to proxies”, Atmos. Chem. Phys., 18(9), 6427-6440, 2018.
19. Papayannis, A., A. Argyrouli, A. Bougiatioti, E. Remoundaki, S. Vratolis, A. Nenes, S. Solomos, M. Komppula, E. Giannakaki, J. Kalogiros, R. Banks, K. Eleftheriadis, E. Mantas, E. Diapouli, C.G. Tzanis, S. Kazadzis, I. Binietoglou, L. Labzovskii, J. Vande Hey, C.S. Zerefos, “An overview from hygroscopic aerosols to cloud droplets: The HygrA-CD campaign in the Athens basin”, Sci. Total Environ., 574, 21-223, 2017.
20. Zerefos, C. S., K. Eleftheratos, J. Kapsomenakis, S. Solomos, A. Inness, D. Balis, A. Redondas, H. Eskes, V. Amiridis, C. Repapis, M. Allaart, R. Engelmann, A. Dahlback, V. De Bock, H. Diémoz, P. Eriksen, J. Gröbner, A. Heikkilä, J. Jarosławski, W. Josefsson, T. Karppinen, U. Köhler, C. Meleti, C. Repapis, J. Rimmer, V. Savinykh, V. Shirotov, A. M. Siani, A. R. D. Smedley, M. Stanek, and R. Stübi, “Detecting volcanic sulfur dioxide plumes in the Northern Hemisphere using the Brewer spectrophotometer, other networks, and satellite observations”, Atmos. Chem. Phys., 17, 551–574, 2017.
21. Diémoz, H., K. Eleftheratos, S. Kazadzis, V. Amiridis, and C. S. Zerefos, Retrieval of aerosol optical depth in the visible range with a Brewer spectrophotometer in Athens, Atmos. Meas. Techn., 9, 1871-1888, doi:10.5194/amt-9-1871-2016, 2016.
22. Hassinen, S., D. Balis, H. Bauer, M. Begoin, A. Delcloo, K. Eleftheratos, S. Gimeno Garcia, J. Granville, M. Grossi, N. Hao, P. Hedelt, F. Hendrick, M. Hess, K.-P. Heue, J. Hovila, H. Helge Jønch-Sørensen, N. Kalakoski, M. Koukouli, J. Kujanpää, J.-C. Lambert, C. Lerot, D. Loyola, A. Määttä, G. Pinardi, F. Romahn, M. van Roozendael, R. Lutz, I. De Smedt, P. Stammes, W. Steinbrecht, J. Tamminen, N. Theys, L. G. Tilstra, O. N. E. Tuinder, P. Valks, C. Zerefos, W. Zimmer, and E. Zyrichidou “Overview of the O3M SAF GOME-2 operational atmospheric composition and UV radiation data products and data availability”, Atmos. Meas. Techn., 9, 383-407, 2016.
23. Luterbacher, J., J P Werner, J E Smerdon, L Fernández-Donado, F J González-Rouco, D. Barriopedro, FC Ljungqvist, U. Büntgen, E. Zorita, S. Wagner, J. Esper, D. McCarroll, A. Toreti, D. Frank, J.H. Jungclaus, M. Barriendos, C. Bertolin, O. Bothe, R. Brázdil, D. Camuffo, P. Dobrovolný, M. Gagen, E. García-Bustamante, Q. Ge, J.J. Gómez-Navarro, J. Guiot, Z. Ha, G.C. Hegerl, K. Holmgren,V.V. Klimenko, J. Martín-Chivelet, C. Pfister, N. Roberts, A. Schindler, A. Schurer, O. Solomina, L. von Gunten, E. Wahl, H. Wanner, O. Wetter, E. Xoplaki, N. Yuan, D. Zanchettin, H. Zhang, C. Zerefos, “European summer temperatures since Roman times”, Environ. Res. Lett. 11, doi:10.1088/1748-9326/11/2/024001, 2016 Selected in the “Highlights of 2016″ collection by the Editors of the Journal.
24. Dafka, S., E. Xoplaki, A. Toreti, P. Zanis, E. Tyrlis, C. Zerefos, J. Luterbacher “The Etesians: from observations to reanalysis”, Climate Dynamics, DOI: 10.1007/s00382-01502920-7, 2015.
25. Eskes, H., V. Huijnen, A. Arola, A. Benedictow, A.-M. Blechschmidt, E. Botek, O. Boucher, I. Bouarar, S. Chabrillat, E. Cuevas, R. Engelen, H. Flentje, A. Gaudel, J. Griesfeller, L. Jones, J. Kapsomenakis, E. Katragkou, S. Kinne, B. Langerock, M. Razinger, A. Richter, M. Schultz, M. Schulz, N. Sudarchikova, V. Thouret, M. Vrekoussis, A. Wagner, and C. Zerefos, “Validation of reactive gases and aerosols in MACC global analysis and forecast system”, Geosci. Model Dev., 8, 3523-3543, 2015.
26. Founda, D., F. Pierros, M. Petrakis, C. Zerefos, “Interdecadal variations and trends of the Urban Heat Island in Athens (Greece) and its response to heat waves”, Atmos. Res., 161-162, 2015.
27. Inness A., A.-M. Blechschmidt, I. Bouarar, S. Chabrillat, M. Crepulja, R. J. Engelen, H. Eskes, J. Flemming, A. Gaudel, F. Hendrick, V. Huijnen, L. Jones, J. Kapsomenakis, E. Katragkou, A. Keppens, B. Langerock, M. de Mazière, D. Melas, M. Parrington, V. H. Peuch, M. Razinger, A. Richter, M. G. Schultz, M. Suttie, V. Thouret, M. Vrekoussis, A. Wagner, and C. Zerefos, “Data assimilation of satellite-retrieved ozone, carbon monoxide and nitrogen dioxide with ECMWF’s Composition-IFS”, Atmos. Chem. Phys., 15, 5275–5303, 2015.
28. Kalabokidis, K., P. Palaiologou, E. Gerasopoulos, C. Giannakopoulos, E. Kostopoulou and C. Zerefos, “Effect of climate change projections on forest fire behaviour and values-at-risk in southwestern Greece”, Forests, 6(6): 2214-2240, 2015.
29. Katragkou, E., P. Zanis, A. Tsikerdekis, J. Kapsomenakis, D. Melas, H. Heskes, J. Flemming, V. Huijnen, A. Inness, M.G. Schultz, O. Stein, C.S. Zerefos “Evaluation of near surface ozone over Europe from the MACC reanalysis”, Geosci. Model Dev., 8, 2299-2314, 2015.
30. Raptis, P.I., S. Kazadzis, K. Eleftheratos, P. Kosmopoulos, V. Amiridis, C. Helmis, C. Zerefos, “Total Ozone Column Measurements using an Ultraviolet Multifilter Radiometer”, Inter. J. of Rem. Sens., 36:17, 4469-4482, DOI: 10.1080/01431161.2015.1083631, 2015.
31. Voloudakis, D., A. Karamanos, G. Economou, D. Kalivas, P. Vahamidis, V. Kotoulas, J. Kapsomenakis C. Zerefos, “Prediction of climate change impacts on cotton yields in Greece under eight climatic models using the AquaCrop crop simulation model and discriminant function analysis”. Agricultural Water Management, 147, 116-128, 2015.
32. Wagner, A., A.M. Blechschmidt, I. Bouarar, E.G. Brunke, C. Lerbaux, M. Cupeiro, P. Cristofanelli, H. Eskes, J. Flemming, H. Flentje, M. George, S. Gilge, A. Hilboll, A. Inness, J. Kapsomenakis, A. Richter, L. Ries, W. Spangl, O. Stein, R. Weller, C. Zerefos “Evaluation of the MACC operational forecast system potential and challenges of global near-real-time modelling with respect to reactive gases in the troposphere”, Atmos. Chem. Phys., 14005-14030, http://www.atmos-chem-phys.net/15/14005/2015/, doi: 10.5194/acp-15-14005-2015.

Περισσότερες πληροφορίες: www.christoszerefos.com

Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 2007.