Ο Γιάννης Διαμαντής ανακοινώνει πως γράφει ένα αυτοβιογραφικό έργο, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι στοχασμοί του
Του Γιάννη Ανδρεάκη
Μια απολαυστική περιήγηση στη μακρά ζωή του, με λόγο περιεκτικό και γοητευτικό συνάμα, πραγματώνει ο Γιάννης Διαμαντής, Επίτιμος Δικηγόρος και διαπρεπής Ποινικολόγος, ο οποίος μας «ξεναγεί» στον κόσμο των αναμνήσεών του, των απόψεών του, αλλά και των σχεδίων που αυτήν την περίοδο καταστρώνει για το προσεχές μέλλον.
Ο Γ. Διαμαντής μιλάει στα «ΠΡΟΣΩΠΑ» με ένα διαρκές νοιάξιμο για τους νέους ανθρώπους, αλλά και για τα σύγχρονα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο Πλανήτης.
Με το πνεύμα του διαρκώς ανήσυχο και σε πλήρη διαύγεια, καταπλήσσει τον συζητητή του, καθώς θυμάται καταστάσεις και ονόματα σαν να εξελίσσονται αυτή τη στιγμή μπροστά στα μάτια του και ας έχουν περάσει από τότε 60 ή 70 χρόνια.
Από την αρχή της κουβέντας μας χαρίζει τη φράση που χαρακτηρίζει τη ζωή του: «Ποτέ μη σταματάς και να είσαι ενεργός πάντα και σε όλα…». Μια φράση που πραγμάτωσε στον απόλυτο βαθμό κατά την πολυκύμαντη πορεία του και συνεχίζει να επιβεβαιώνει με τη συνεχή δραστηριότητά του.
Ήταν «το παιδί με το χωνί» στη Σκόπελο
Από αυτό το σημείο ξεκινάει το «ταξίδι» στη ζωή του Γιάννη Διαμαντή:
«Γεννήθηκα στην Καρδίτσα. Τα παιδικά μου χρόνια και τα περισσότερα χρόνια της Κατοχής τα πέρασα στη Σκόπελο. Ο πατέρας μου ήταν δημόσιος υπάλληλος, ταμειακός υπάλληλος.
Στην Κατοχή συμμετείχα στην ΕΠΟΝ, ενεργώς…».
Ο κ. Διαμαντής θυμάται τη δράση του αναφέροντας πως είχε αναλάβει το γραφείο Τύπου, μαζί με άλλους συμμαθητές του – γυμνασιόπαιδες τότε – καθώς κρατούσαν ένα παράνομο ραδιόφωνο που ανήκε στην Οργάνωση: «Εγώ έπαιρνα το δελτίο ειδήσεων του BBC, στις 8.25 κάθε βράδυ, “Εδώ Λονδίνον, Εδώ Λονδίνον, αγαπητοί Έλληνες ακροαταί καλησπέρα σας. Μεταδίδουμε το πρώτον δελτίον ειδήσεων στην ελληνική γλώσσα…”. Είναι μέσα στα αυτιά μου συνεχώς…» επισημαίνει και συνεχίζει λέγοντας πως κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής – και μέχρι το 1943 – κατέγραφε το δελτίο. Μετά την αποχώρηση των Ιταλών και έως ότου έρθουν οι Γερμανοί – καθώς οι δεύτεροι καθυστέρησαν να φτάσουν στο νησί- μετέδιδε, πλέον, το δελτίο ειδήσεων με το χωνί. «Έτσι έγινα το παιδί με το χωνί» δηλώνει χαρακτηριστικά.
Η… συνάντηση με την Ιατρική
Μετά την Απελευθέρωση ο Γιάννης Διαμαντής κατέβηκε στην Αθήνα όπου συνέχισε και τελείωσε το Γυμνάσιο. «Είχα την τύχη να γνωρίσω ως καθηγητή τον περίφημο Θρασύβουλο Σταύρου, ήταν εισηγητής της Μεταρρύθμισης Παπανούτσου. Σπουδαία προσωπικότητα με σφράγισε κυριολεκτικά» επισημαίνει ο Γιάννης Διαμαντής και θυμάται πώς… συναντήθηκε με την Ιατρική: «Ο αδερφός της μητέρας μου ήταν γιατρός και ήθελε να με δει και εμένα γιατρό. Έδωσα στις πρώτες εξετάσεις που έγιναν μεταπολεμικά και επέτυχα στην Ιατρική».
Η παραμονή του στην Ιατρική ήταν για δυόμιση χρόνια. Στη συνέχεια αποχώρησε και έγινε υπάλληλος στην Ελληνική Πολεμική Περίθαλψη Αμερικής: «Ήταν οργάνωση ομογενών. Ίδρυσαν 11 Κέντρα Υγείας στην Ελλάδα, τα πρώτα Κέντρα Υγείας ιδρύθηκαν απ’ αυτούς. Εγώ πήγα σε μικρή ηλικία το 1949 – ήμουν 21 ετών – στα Φιλιατρά. Οργάνωσα το Κέντρο Υγείας Φιλιατρών και παρέμεινα μέχρι το 1950. Μετά οργάνωσα το Κέντρο Υγείας Φαρσάλων από την αρχή, με εγκαίνια στα οποία παρέστη ο Καρτάλης, υπουργός Συντονισμού στην Κυβέρνηση Πλαστήρα. Παρέμεινα μέχρι το 1954 στα Φάρσαλα. Προϊστάμενος Διοικητικού σε δύσκολη περίοδο.
Στη Λάρισα ήρθα το 1954 και είχα καίριο τομέα, ήταν η οργάνωση των Αγροτικών Ιατρείων και των Κέντρων Υγείας. Ήμουν το δεξί χέρι του Νομιάτρου, στην 5η Υγειονομική Περιφέρεια, και γραμματέας του Νομαρχιακού Συμβουλίου Υγείας.
Τότε ιδρύθηκαν τα Αγροτικά Ιατρεία σε όλη τη Θεσσαλία από τα Βραγκιανά μέχρι τη Σκόπελο.
Τότε ανέλαβε το Κράτος τα νοσοκομεία και το Νοσοκομείο Λάρισας. Είχαμε και την επιθεώρηση των νοσοκομείων. Κάναμε τον διοικητικό έλεγχο».
Όταν η… τρόικα ήρθε στη Λάρισα
Ο Γιάννης Διαμαντής θυμάται πως σε εκείνα τα χρόνια ήρθε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και ίδρυσε στη Λάρισα μια πειραματική υγειονομική μονάδα:«Επέλεξε τη Θεσσαλία με έδρα τη Λάρισα και ίδρυσε την περίφημη ΠΥΜ. Ήρθε τρόικα, όχι τύπου ΔΝΤ, ήταν τρόικα ευεργετική. Αυτό έγινε εδώ γιατί θεωρήθηκε από τον ΟΗΕ ότι η Θεσσαλία αποτελεί χώρο – πιλότο. Πρότυπο για τις άλλες περιοχές της Ελλάδας στην προληπτική και νοσοκομειακή περίθαλψη».
«Το όραμά μου ήταν να γίνω δικηγόρος»
Συγχρόνως με αυτή την πορεία ο κ. Διαμαντής σπούδαζε. Είχε πάρει το Πτυχίο της Παντείου και συνέχισε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. «Το όραμά μου ήταν η δικηγορία, με κυριαρχούσα φυσιογνωμία τον Πανταζόπουλο, σπουδαίο καθηγητή».
Μάλιστα, σ’ αυτό το σημείο θυμάται πως έλαβε το Πτυχίο της Νομικής με πολύ καλό βαθμό «Λίαν Καλώς» και είχε χάσει το «Άριστα» για μισή μονάδα εξαιτίας του Καθηγητή Φορολογικής Νομοθεσίας.
Όταν έλαβε το Πτυχίο της Νομικής, αρχές του 1961, του ετέθη το δίλημμα από την τρόικα: Ή να αναλάβει τη βιοστατιστική της 5ης Υγειονομικής Περιφερείας – αφού εκπαιδευτεί στη Γενεύη, στην έδρα του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΠΟΥ και μετά από μια τριετία να υπηρετήσει στο Δημόσιο – ή να ακολουθήσει τη δικηγορία.
«Το όραμά μου ήταν να γίνω δικηγόρος» δηλώνει – και πάλι – με έμφαση.
Υποθέσεις – σημεία αναφοράς στα 53 χρόνια δικηγορίας
Λαμβάνοντας το Πτυχίο της Νομικής το 1961 ακολούθησε η τριετής Άσκηση. «Η δική μου άσκηση ήταν δικηγορία πραγματική. Το 1964 ορκίστηκα δικηγόρος και το 2014 συμπλήρωσα 53 χρόνια στη δικηγορία» επισημαίνει και φέρνει στη μνήμη του την πρώτη υπόθεση που τον ανέδειξε επαγγελματικά: «Ήταν μια υπόθεση ανθρωποκτονίας με πρόθεση που έλαβε χώρα στο Συκούριο το 1965. Με ανέβασε πολύ.
Ο κατηγορούμενος με ένα τρακτέρ σκότωσε έναν ταγματάρχη και έναν οδοντίατρο, ενώ τραυμάτισε όλη την οικογένεια που υπήρχε στο σημείο, 5 – 6 άτομα.
Ο άνθρωπος αυτός συνελήφθη και ένας πολύ φίλος της οικογένειάς του συνέστησε να αναλάβω την υπόθεση ως υπεράσπιση του κατηγορουμένου. Ζήτησα να υπάρχει – τότε το κάναμε αυτό – και ένας μεγαλύτερος δικηγόρος. Ήταν ο Σωκράτης Ναός. Η δίκη διεξήχθη στο Βόλο. Κατορθώσαμε και επείσαμε το δικαστήριο των ενόρκων ότι ο άνθρωπος ήταν σχιζοφρενής. Ήταν πράγματι.
Θυμάμαι πως είχα πει ότι “το πνεύμα του Νίκου δεν είναι εδώ αυτή τη στιγμή, δεν σας ακούει τι του λέτε. Είναι στις πάμπες τις Αργεντινής (σ.σ. ο κατηγορούμενος είχε ζήσει ως μετανάστης στην Αργεντινή και είχε επιστρέψει με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα).Απεδείχθη ότι ήταν σχιζοφρενής. Τον καταδίκασαν με εισαγωγή σε δημόσιο ψυχιατρικό κατάστημα. Ήταν επιτυχία».
Στη συνέχεια ο κ. Διαμαντής θυμάται ότι στη δίκη για τη δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα, στο Εφετείο, ήταν πολιτική αγωγή έχοντας οριστεί από τη χήρα του Καθηγητή.
Παράλληλα, έλαβε μέρος σε υποθέσεις πανελλήνιας εμβέλειας όπως με την υπεράσπιση στελεχών της οργάνωσης «Ρήγας Φεραίος»στα στρατοδικεία των Αθηνών κατά τα χρόνια της Χούντας.
Μάλιστα, από την περίοδο της δικτατορίας φέρνει στη μνήμη του τη συλλογή υπογραφών – 31 Λαρισαίων δικηγόρων σε σύνολο 150 – σε ένα κείμενο με το οποίο ζητούνταν η αποκατάσταση της Δημοκρατίας. «Η Λάρισα ήταν η πρώτη πόλη που έγινε αυτό. Ήμασταν ο πρώτος Σύλλογος» τονίζει και θυμάται μια σημαντική συμβολική κίνηση του Γεωργίου Αλέξανδρου Μαγκάκη, ο οποίος ήταν κρατούμενος στη Φυλακή Τρικάλων: «Κάθισε μόνος του και έκανε 31 ξύλινους χαρτοκόπτες, από ξύλο ελιάς, και στον κάθε έναν χάραξε τα αρχικά των ονομάτων όσων είχαμε υπογράψει τη Διακήρυξη. Αυτό αποτελεί τον καλύτερο έπαινο της κίνησης. Για εμένα το αποτέλεσμα ήταν να μου στερήσουν το διαβατήριο, το οποίο μου έδωσαν το 1973».
«Οι νέοι δικηγόροι αντιμετωπίζουν φοβερή κρίση»
Σ’ αυτό το σημείο ο Λαρισαίος ποινικολόγος στρέφει τη συζήτηση στην κατάσταση που αντιμετωπίζουν κατά τα τελευταία χρόνια οι νέοι δικηγόροι: «Τα νέα παιδιά αντιμετωπίζουν φοβερή κρίση. Αναλογίζομαι ότι από τότε που ξέσπασε η κρίση το 2010 – έως και το 2014 – άλλαξε ο τρόπος που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τα δικηγορικά γραφεία.
Η μεγάλη κρίση άρχισε γιατί ο κόσμος δεν είχε να πληρώσει
Ο νέο δικηγόρος δεν μπορούσε να εισπράξει ούτε το διπλότυπο. Το πλήρωνε από την τσέπη του. Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται. Τα παιδιά μπήκαν σε έναν Κυκεώνα».
«Είμαι παιδί της Κατοχής. Η δική μας η γενιά – η δρακογενιά – ήταν πεισματική γενιά. Θέλω να μεταδώσω στους νέους αυτό το πείσμα και αυτήν την αποφασιστικότητα να συνεχίσουν…»
Η συγκίνηση του Γ. Διαμαντή για τους νέους
Ζητώντας ένα σχόλιο από τον Γιάννη Διαμαντή για τους νέους , ο διαπρεπής δικηγόρος δεν κρύβει τη συγκίνησή του: «Είμαι παιδί της Κατοχής. Η δική μας η γενιά – η δρακογενιά – ήταν πεισματική γενιά. Θέλω να μεταδώσω αυτό το πείσμα και αυτήν την αποφασιστικότητα να συνεχίσουν… Γιατί πρέπει να υποστηρίζουν το δίκαιο με όλη τους τη δύναμη. Να αποφεύγεται η αδικία, αυτό είναι το βασικό».
Πως βλέπει τα σύγχρονα ζητήματα
Συνεχές είναι το ενδιαφέρον του κ. Διαμαντή για τις εξελίξεις: «Αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα κοιλοπονάει. Πάει να γεννηθεί κάτι καινούργιο, ενώ το παλιό δεν έχει φύγει ακόμα. Το παλιό νοσεί. Όλο αυτό το σύστημα δεν μπορεί να ανθέξει πλέον»επισημαίνει χαρακτηριστικά και μιλάει για τα σύγχρονα ζητήματα:
Για την ανισότητα:«Υπάρχει μεγάλη ανισότητα όταν το 1% του πληθυσμού της Γης διαφεντεύει το 50% του πλούτου και το υπόλοιπο 99% το υπόλοιπο 50%.Αυτή η ανισότητα δεν δημιουργεί διατάραξη μόνο της κοινωνικής συνοχής αλλά ακόμη και της έννομης τάξης. Δεν είναι μόνο οι εξεγέρσεις όπως αυτές των “κίτρινων γιλέκων” που βλέπουμε τώρα, είναι και η προσφυγιά…».
Για τους πρόσφυγες και τον πόλεμο:«Οι πρόσφυγες δημιουργούνται και από τον πόλεμο. Ο πόλεμος είναι συνυφασμένος με το σύστημα και αυτό το σύστημα εκτρέφεται από τον πόλεμο. Η εμπορία των όπλων δεν σταματάει ποτέ. Δημιουργεί και νέες πολεμικές συρράξεις όπως π.χ.στην Υεμένη».
Για την Κλιματική Αλλαγή: «Είναι τεράστιο θέμα. Η κλιματική αλλαγή είναι συνυφασμένη με το σύστημα της καπιταλιστικής οικονομίας. Αυτό το μοντέλο ανάπτυξης δημιουργεί τις πληγές στον πλανήτη. Αυτό θα το πληρώσουμε πολύ γρήγορα. Οι κλιματικές αλλαγές δημιουργούν νέα κύματα προσφυγιάς».
Για την Κρίση: «Εκείνο που δεν ξέρουν οι λαοί είναι ότι έχουν υφαρπαγεί τεράστια ποσά που βρίσκονται στους φορολογικούς παράδεισους. Σκεφτείτε ότι Έλληνες στην Ελβετία έχουν 60 δισ. Το 1/3 του ΑΕΠ βρίσκεται στην Ελβετία. Αυτά είναι φοροκλεμμένα και δημιουργούν έλλειμμα. Εξαιτίας του ελλείμματος το κράτος για να ανταποκριθεί στις ανάγκες που έχει αναγκάζεται και φορολογεί τη μεσαία τάξη- που μπορεί ακόμα λίγο να δώσει – όπως και τους πιο φτωχούς.Αυτές οι ανισότητες δημιουργούν εξέγερση. Τα ΜΜΕ να ασχοληθούν με αυτά τα θέματα…».
Για την Κίνα:«Θα παίξει ρόλο η Κίνα ως μια δύναμη μικτής οικονομίας. Υπάρχει έλεγχος από το Κράτος, δεν είναι ασύδοτη η αγορά…».
Διαβάζει και γράφει την αυτοβιογραφία του
Στο τελευταίο μέρος της συζήτησης ο κ. Διαμαντής μιλάει για τις καθημερινές του συνήθειες, επισημαίνονται πως διαβάζει πολύ. «Ξαναδιαβάζω Όμηρο και Τραγικούς»τονίζει και προσθέτει πως «το διάβασμα είναι απαραίτητο. Η νεολαία να μη στέκεται μόνο στο διαδίκτυο, ασχολούμενη συνεχώς με το κινητό τηλέφωνο».
Παράλληλα, παραμένει μέλος Δ.Σ. της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λάρισας, ενώ ειδική μνεία κάνει στις τρεις παρέες που έχει όπου κατά τις συναντήσεις τους γίνονται συζητήσεις για ευρύτερα θέματα.
Ο Γιάννης Διαμαντής ανακοινώνει πως γράφει ένα αυτοβιογραφικό έργο, στο οποίο περιλαμβάνονται και οι στοχασμοί του, ενώ αναφέρεται σε ένα τετράδιο, στο οποίο κατά την ηλικία των 12 ετών – το 1940 – έγραφε όλα τα ανακοινωθέντα του Πολεμικού Στρατηγείου. Το τετράδιο αυτό διεσώθη από τον πατέρα του, όταν επέστρεψε από το Μέτωπο, ο οποίος και το κράτησε παραδίδοντάς του στον γιο του Γιάννη λίγο πριν πεθάνει σε ηλικία 98 ετών, το 2002.
Ξεχωριστή αναφορά κάνει στα πάρα πολλά ταξίδια που πραγματοποίησε, τα οποία ήταν σε χώρες της Ευρώπης, της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.
Ο πρώτος τόμος του αυτοβιογραφικού έργου αναμένεται να εκδοθεί στις αρχές του 2019.
Δωρεές έργων τέχνης και βιβλίων
Σημαντική είναι η προσφορά του Γιάννη Διαμαντή, σε ότι αφορά τις δωρεές έργων τέχνης. «Ο συλλέκτης, όταν περνούν τα χρόνια, οφείλει να τα δίνει στα Μουσεία για να είναι κτήμα του λαού. Δεν ανήκουν σε αυτόν. Αρκετά ικανοποίησε τις αισθητικές του αναζητήσεις, τους προβληματισμούς του και την ευφορία που νιώθει για το έργο τέχνης».
Είναι γνωστό πως ο κ. Διαμαντής έχει δωρίσει τρία έργα ζωγραφικής στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα.
Στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας δώρισε τρία έργα, παλαιά κεντήματα και υπάρχει η προοπτική να παραχωρήσει και άλλα αντικείμενα της κατοικίας του που έχουν σχέση με τη λαογραφία, όπως επίσης και το γραφείο του – το οποίο καλλιτέχνης σκάλιζε επί δέκα χρόνια – μαζί με τη βιβλιοθήκη.
Στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λάρισας θα κάνει δωρεά των βιβλίων που έχει συγκεντρώσει, τα οποία αυτήν την περίοδο καταμετρώνται και φτάνουν σε αριθμό τα 5.000 χιλιάδες.
Σε ότι αφορά της προτιμήσεις του στην Ποίηση ο κ. Διαμαντής κάνει ειδική αναφορά στον Ρίτσο, ενώ από τους νεώτερους προκρίνει τον Τίτο Πατρίκιο «με τον οποίο είμαι συνομήλικος» συμπληρώνει χαμογελώντας.
Παράλληλα, καλεί και τους νέους δικηγόρους να ακούνε μουσική, τονίζοντας ότι αυτό που τον ξεκούραζε μετά από μια δίκη ήταν να ακούει κλασσική μουσική ή τον αγαπημένο του Μίκη Θεοδωράκη. «Ακούω και τον Μάνο Χατζιδάκι, ο Μίκης όμως με συνέπαιρνε»προσθέτει.
Κλείνοντας, αναφέρεται στους δύο πυλώνες που διέπουν την ζωή του ανθρώπου: Τον Έρωτα και την Τέχνη, προσθέτοντας «αν δεν είσαι καλλιτέχνης ο ίδιος, να προσπαθείς να κάνεις τη ζωή σου τέχνη».
